.NET Microsoft’un yeni kuşak bir uygulama geliştirme ve çalıştırma ortamıdır.
.NET’in resmi duyurusu 2000 yılında yapıldı. İlk versiyonu 2002’de çıktı (Framework 1.0). Sonraki versiyon 2003’te piyasaya sürüldü (Framework 1.1). Sonra 2005’te Framework 2.0 çıktı. Onu 2007’de Framework 3.0 ve 2008’de Framework 3.5 izledi. 2010’da Framework 4.0, 2012’de Framework 4.5 piyasaya sürüldü. Halen Framework 5.0 üzerinde çalışılmaktadır.
.NET ortamı ECMA ve ISO tarafından standardize edilmiştir. Bu ortamın standardı ECMA-335 CLI (Common Language Infrastructure) ismiyle oluşturulmuştur. .NET bir CLI gerçekleştirimidir (implementasyonudur). Aynı ortam UNIX/Linux sistemlerinde Mono ismiyle gerçekleştirilmiştir. Bunun dışında Portable.NET, Rotor projeleri de vardır.
C# ismindeki # müzikteki diyez işaretinden gelmektedir. C# sırf .NET ortamı için düşünülmüş ve tasarlanmış bir programlama dilidir. C# eski Borland çalışanı Anders Hejlsberg ve 4 arkadaşı taarafından tasarlanmıştır. C# “nesne yönelimli”, fonksiyonel özellikleri olan modern bir dildir. C# büyük ölçüde Java’dan kopya çekilmiş fakat Java’dan çok daha iyileştirilmiştir. C++’a biraz daha yaklaştırılmıştır.
Java hem programlama dilinin ismidir hem de ortamın (platformun) ismidir. Bu nedenle konuşurken “Java Programlama Dili” ya da “Java Platformu” demek gerekir. Halbuki .NET ortamın ismidir, dilin ismi C#’tır. Java 90’ların ilk yarısında çıkmış olmasına karşın .NET 200’lerin ilk yarısında çıkmıştır. Dolayısıyla arada 10 seneye yakın zaman farkı vardır. Java daha yaygın kullanılmaktadır. Java ortamıyla .NET ortamı tamamen benzer amaçlar için kullanılır. Bu durumda bu iki ortam rekabet halindedir. Fakat dil olarak C# kesinlikle Java’dan çok daha iyidir. İki platformda da işsiz kalınmaz. .NET daha çok Microsoft’u çağrıştırdığı için açık kaynak kodu destekleyen grupların gönlü daha çok Java’dadır. Fakat Java’nın kontrolü de Oracle şirketine geçmiştir. .NET Java’dan daha derli toplu bir ortamdır.
Microsoft .NET’i Windows XP’nin belli bir sürümüyle birlikte Windows’un bir parçası haline getirmiştir. Yani Windows kurulduğunda .NET Framework de kurulmuş olmaktadır. Tabi biz bunu silip yeni versiyonu kurabiliriz. .NET Framework şu biçimlerde kurulabilmektedir:
Programa dilleri hep başka dillerden alıntılar yaparak ve yeni birtakım özellikler ekleyerek geliştirilmiştir. Ağacın tepesinde Fortran vardır (1954-1957). Fortran Dünyanın ilk yüksek seviyeli dilidir. Fortran’ı Algol ve Cobol dilleri izlemiştir. C Programlama Dili 1970 yılında tasarlanmıştır. Java 90’ların ilk yarısında C# 2000’lerin ilk yarısında kullanıma girmiştir.
Programlama Dillerini 3 biçimde sınıflandırabiliriz:
1) Seviyelerine Göre Sınıflandırma
2) Kullanım Alanlarına Göre Sınıflandırma
3) Programlama Modeline Göre Sınıflandırma
Seviye (level) bir programlama dilinin insan algılayışına yakınlığının bir ölçüsüdür. Yüksek seviyeli diller kolay öğrenilebilen, insana yakın dillerdir. Alçak seviyeli diller makinanın doğal çalışmasına daha yakındır. Olabilecek en aşağı seviyeli dil saf Makine dilidir.
Genel amaçlı diller, Bilimsel ve mühendislik diller, Oyun ve animasyon dilleri, Yapay seka dilleri, Web dilleri, Sistem programlama dilleri vs…
Bir programı yazarken kullanılan genel model (paradigm) önemlidir. Bazı dillerde sınıf yoktur. Program fonksiyonların birbirlerini çağırmasıyla yazılır. Bu tekniğe prosedürel model denir. Bazı dillerde sınıflar vardır. Program sınıflar kullanılarak yazılır. Bu modele nesne yönelimli (object oriented) model denir. Bazı dillerde program sanki formül yazılıyormuş gibi yazılır. Bunlara fonksiyonel (functional) diller denir. Bazı dillerde program tamamen ya da kısmen göresel olarak oluşturulur. Bunlara görsel (visual) model denir. Bazıları ise birden fazla modeli desteklerler. Bunlara çok modelli (multiparadigm) diller denir.
C# genel amaçlı, yapay zeka, Web programlama, bilimsel ve mühendislik alanlarda kullanılabilen nesne yönelimli, fonksiyonel özellikleri olan, yüksek seviyeli bir programlama dilidir.
Anahtar Notlar: Hangi programlama dilinin yüzde kaç kullanıldığına ilişkin istatistikleri yapan Tiobe isimli bir şirket vardır. http://www.tiobe.com/index.php/content/paperinfo/tpci/index.html
Anahtar Notlar: Geniş bir sınıflandırma için http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_programming_languages_by_type linkini inceleyiniz.
Bir programlama dilinde yazılmış olan programı eşdeğer olarak başka bir dile dönüştüren programlara çevirici programlar (translater) denir. Çevirici programlarda kaynal dil (source language) ve hedef dil (target language) söz konusudur. Örneğin C#’ı VB’ye dönüştüren program bir çevirici programdır. Burada kaynak dil C#, hedef dil VB’dir. Bir çevirici programda hedef dil alçak seviyeli bir dilse (saf Makine dili, sembolik Makine dili ya da arakod) bu tür çevirici programlara derleyici (compiler) denilmektedir. CLR’nin arakodu gerçek Makine koduna dönüştürme faaliyeti de bir derleme faaliyedir.
Bazı programlar hiç kod üretmeden programları doğrudan çalıştırırlar. Bunlara yorumlayıcı (interpreter) denilmektedir. Bazı dillerle yalnızca derleyicilerle (C, C++, C#, Java), bazı dillerle yalnızca yalnızca yorumlayıcılarla (perl, php, …), bazı dillerle de hem derleyicilerle hem de yorumlayıcılarla (Basic, Matlab) çalışılır.
İşletim sistemi makinanın donanımını yöneten, bilgisayar ile kullanıcı arasında köprü kuran temel bir sistem 3
yazılımıdır. Örneğin Windows, Mac OS X, Linux, Android, IOS gibi…
İşletim sistemlerini masaüstü ve mobil olmak üzere ikiye ayırabiliriz.
Her mobil sistemin kendi öz bir geliştirme dili ve ortamı vardır:
Microsoft Windows Mobile —-> : .NET ve C#
Apple IOS —> Cocoa ve Objective-C/Swift
Android —> Java
C# biliyorsanız, IOS’ta Mono Touch, Android’te Monodroid kullanılarak program yazılabilir.
Özgür yazılımın (free software) ve açık kaynak (open source) yazılımın aralarında bazı farklar olmasına karşın temel prensipleri aynıdır. Bu prensipler:
Derleyiciler komut satırından çalıştırılan basit bir arayüze sahip programlardır. Aslında teorik olarak dünyanın en büyük C# programı notepad gibi bir editörde yazılı, komut satırından csc.exe ile derlenebilir. Fakat yazılım geliştirmeyi kolaylaştırmak için ismine IDE denilen özel yazılımlar geliştirilmiştir. IDE’lerin içerisinde editörler, yardımcı araçlar, test araçları vs. bulunur. Microsoft’un ünlü IDE’si “Visual Studio” isimli IDE’dir. Bu IDE paralıdır. Fakat bedava versiyonu “Visual Studio Express Edition” biçiminde verilmektedir. Ve bu kursta kullanılabilecek yetenektedir. Apple’ın Xcode isimli bir IDE’si vardır. Eclipse, Netbeans gibi open source IDE’ler de vardır. Moo’da “Mono Develop” isimli bir IDE bedava olarak kullanılabilir.
Hotjar Nasıl Çalışır? Nasıl Kullanırız? Hotjar içinde kullanabileceğimiz özelliklerin hepsini inceleyeceğiz. Heatmaps Nasıl Oluşturulur? Sol…
Hotjar Nedir? Hotjar, web sitemize gelen ziyaretçilerin oturum süreleri boyunca davranışlarını analiz etmemize yardımcı olan…
Page Analytics Uzantısı Nedir? Page Analytics uzantısı ile Google Analytics erişiminizin olduğu web sitelerinin analytics…
Google Analytics Debugger Nedir? Google Analytics Debugger, temelde ga.js, analytics.js ve gtag.js üzerinden Google Analytics servisine gönderilen her bilgiyi(sayfa görüntüleme,…
Google Chrome için Tag Assistant Uzantısı Tag Assistant (by Google) Nedir? Google Tag Assistant; kullanırken…
Google Tag Manager Nasıl Kurulur? Kurulum sırasında bazı noktalara dikkat etmeniz gerekebilir. Eğer ajans olarak…
Yorumları Gör
İyi bir derleme ve içerik yazısı olmuş. Teşekkür ederim.